چگونه از شر افکار مزاحم و سرزده خلاص شویم

افکار مزاحم

آیا تا به حال برایتان پیش آمده است که افکار مزاحم و سرزده ای بدون اجازه و به ظاهر از نا کجا آباد به ذهن شما هجوم آورده باشد؟ ممکن است فقط در حال گذراندن روز خود باشید که ناگهان ذهن شما یک تصویر دیوانه وار یا فکر عجیب و غریبی را به سمت شما پرتاب کند، و شما در حالی که سر خود را می خارانید، در مورد آنچه اتفاق افتاده شوکه باشید.

این افکار می تواند مانند انجام کاری شرم آور یا غیرقابل قبول از نظر اجتماعی در ملأ عام بی خطر باشد، یا ممکن است مانند فکر کردن در مورد صدمه زدن به کسی که واقعاً هرگز نمی خواهید به آن آسیب برسانید، آزار دهنده باشد.

هر نوع فکر و خیال تصادفی که در قلمرو ذهن خود پیدا کردید، نگران نباشید. چون شما تنها نیستید.

تعریف افکار مزاحم و سرزده

افکار مزاحم و سرزده افکاری هستند که غالباً بی خبر یا بی درنگ، با محتوایی هشدار دهنده، آزار دهنده و یا کاملاً عجیب و غریب به خودآگاه شما وارد می شوند. این نوع افکار چیزی هستند که همه ما برخی مواقع با آن ها روبرو می شویم، اما برای برخی از افراد، این افکار ماندگار شده و باعث پریشانی شدید آن ها می شود.

چه عواملی باعث ایجاد افکار مزاحم و سرزده می شود

 روانشناسی به نام لین سامرستاین اظهار می دارد که شاید افکار مزاحم مکرر یا مداوم نشانه این باشد که در زندگی فرد مشکلی وجود دارد یا در آن اشتباهی رخ می دهد. شاید فرد با مشکلاتی در روابط خود، استرس در محل کار یا سرخوردگی از طرف والدین دست و پنجه نرم می کند.

دکتر هانا ریز عقیده دارد که شاید این افکار به این دلیل ظاهر می شوند که ما نمی خواهیم اینگونه رفتار کنیم. به عبارت دیگر، گرچه ما هرگز انجام بعضی از کارهایی که به آن ها فکر می کنیم را در نظر نمی گیریم، با این حال مغز ما یکی از نامناسب ترین کارهایی را که می تواند تصور کند، بروز می دهد.

دکتر مارتین سیف و دکتر سالی وینستون، متخصصان اضطراب و افکار مزاحم و سرزده، روش ویژه جالبی در توصیف آنچه باعث ایجاد افکار ناخواسته می شود، دارند.

“مغز ما گاهی اوقات افکار ناخواسته ایجاد می کند، و این افکار تنها بخشی از آت و آشغال های جریان هشیاری ما هستند. افکار ناخواسته بی معنی هستند. اگر به آن ها توجه نکنید یا با آن ها درگیر نشوید، پراکنده می شوند و در جریان هشیاری شسته می شوند.”

وقتی ما مغز نوروتیپیکال سالم داریم و در مورد چگونگی نظارت بر افکار خود به درک خوبی رسیده ایم، و اجازه می دهیم افکارمان به سرعت منتقل شوند، افکار سرزده چیزی بیش از یک چشم انداز در رادار ما نخواهند بود.

افکار سرزده و سایر مسائل سلامت روان

افکار مزاحم
Pexels/ Intrusive Thoughts

همانطور که قبلاً آموختیم افکار سرزده گاه و بیگاه کاملاً طبیعی هستند. با این حال، اگر متوجه شدید که افکار ناراحت کننده ای مکررا به سراغتان می آیند، یا در مورد افکار سرزده خود فکر می کنید، ممکن است درگیر یکی از اختلالات زیر باشید:

  • اضطراب
  • اختلال وسواس فکری عملی (OCD)
  • افسردگی
  • بیماری تای ساکس (TSD)
  • اختلال دو قطبی
  • اختلال نقص توجه و بیش فعالی (ADHD)

گزینه های درمان

خلاص شدن از شر افکار مزاحم و سرزده در اضطراب، اختلال وسواس فکری عملی، افسردگی یا هر اختلال یا تشخیص دیگری معمولاً با حداقل یکی از دو روش درمان یا دارو انجام می شود. تجویز و مصرف دارو حتما باید تحت نظر پزشک و متخصص باشد. روش های درمانی مختلفی نیز وجود دارد که بسته به شرایط توسط متخصص مورد استفاده قرار می گیرد، و در قسمت بعد به برخی از آن ها اشاره شده است.

رفتار درمانی شناختی

برای کسانی که مایل به استفاده از دارو نیستند، کسانی که دکتر آن ها دارو را توصیه نمی کند، یا کسانی که موارد خفیف تری از افکار سرزده و مزاحم را دارند، انواع مختلفی از گفتاردرمانی وجود دارد که می تواند به آن ها کمک کند.

رفتار درمانی شناختی یکی از رایج ترین و پرکاربردترین روش های درمانی است و برای طیف وسیعی از تشخیص ها مناسب است. انستیتوی ملی بهداشت روان خاطرنشان می کند که رفتار درمانی شناختی می تواند برای بسیاری از افراد به اندازه دارو مفید باشد، یا ممکن است مزایای افزون تری برای افرادی که از دارو نیز استفاده می کنند، به همراه داشته باشد.

رفتار درمانی شناختی به بیماران کمک می کند تا استراتژی هایی برای مدیریت افکار و احساسات ناخواسته و منفی خود داشته باشند، و از طریق ایجاد روش های سالم برای سازگاری آن ها را راهنمایی می کند.

درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد

درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد شکلی از رفتار درمانی شناختی است که به جای تلاش برای تغییر افکار و احساسات شما، به طور خاص بر پذیرش آن ها همان گونه که هستند، متمرکز است. این پذیرش، همراه با ذهن آگاهی و رشد منعطف تر افکار، به کسانی که از افکار ناخواسته رنج می برند کمک می کند تا بپذیرند که این افکار سرزده وجود دارند، اما اجازه نمی دهند که این افکار ذهن آن ها را مشغول کنند.

مواجهه درمانی

شکل دیگری از رفتار درمانی شناختی که برای درمان اختلال وسواس فکری عملی بسیار موثر است، مواجهه درمانی و پیشگیری از پاسخ است. در این نوع درمان، روانشناس محیطی امن برای مواجهه فرد با چیزهایی که وی از آن ها می ترسد و اجتناب می کند فراهم می کند.

هدف از این روش درمانی این است که به فرد نشان دهد می تواند با آنچه از آن می ترسد روبرو شود و در نهایت، متوجه خواهد شد که ترس او غیر منطقی است. ممکن است افکار کاملاً از بین نروند، اما در تبدیل آن افکار وسواسی و همه گیر به  افکاری خفیف تر و کمتر آزار دهنده بسیار موفق است.

آنچه که باید در مورد انعطاف پذیری عصبی بدانید

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.