مروری بر روند ذهنی حل مسئله

از سازماندهی مجموعه فیلم های خود گرفته تا تصمیم گیری برای خرید خانه، حل مسئله قسمت عمده ای از زندگی روزمره را تشکیل می دهد. مشکلات می توانند کوچک (مانند حل یک معادله ریاضی از تکالیف خود) یا بسیار بزرگ (برنامه ریزی برای شغل آینده خود) باشند. حل مسئله یک روند ذهنی است که شامل کشف، تجزیه و تحلیل و حل مشکلات است. هدف نهایی حل مسئله غلبه بر موانع و یافتن راه حلی است که به بهترین وجه مسئله را حل کند.

بهترین استراتژی برای حل یک مسئله تا حد زیادی به شرایط منحصر به فرد بستگی دارد. در بعضی موارد، بهتر است افراد هر آنچه را که می توانند در مورد مسئله مورد نظر بیاموزند، و سپس با استفاده از دانش واقعی، به راه حلی مناسب برسند. در موارد دیگر، خلاقیت و بینش بهترین گزینه ها هستند.

مراحل حل مسئله

قبل از اینکه مسئله حل اتفاق بیفتد، مهم است که ابتدا ماهیت دقیق خود مسئله را درک کنیم. اگر درک ما از این مسأله نادرست باشد، تلاش برای حل آن نیز نادرست یا دارای نقص خواهد بود. برای حل صحیح یک مسئله، اغلب دنبال کردن یک سری مراحل مهم است. بسیاری از محققان از این مسئله به عنوان چرخه حل مسئله یاد می كنند.

لازم نیست مراحل حل مسئله را به صورت پی در پی دنبال کنید. گذر از چندین مرحله یا حتی چندین بار بازگشتن به مراحل قبلی برای رسیدن به راه حل مورد نظر امری رایج است.

مراحل زیر شامل تدوین استراتژی ها و سازماندهی دانش است:

  • شناسایی مشکل

 اگرچه این مورد ممکن است مرحله ای آشکار به نظر برسد، اما شناسایی مشکل همیشه به این آسانی نیست. در برخی موارد، افراد ممکن است به اشتباه منشأ نادرستی برای یک مشکل شناسایی کنند، که تلاش برای حل آن را ناکارآمد یا حتی بی فایده می کند.

  • تعریف مشکل

 بعد از شناسایی مشکل، تعریف کامل مسئله مهم است تا بتوان آن را حل کرد.

  • شکل گیری استراتژی

 گام بعدی تهیه استراتژی برای حل مشکل است. روش مورد استفاده بسته به شرایط و تنظیمات منحصر به فرد شخصی متفاوت خواهد بود.

  • سازماندهی اطلاعات

 قبل از ارائه راه حل، ابتدا باید اطلاعات موجود را سازماندهی کنیم. ما از مشکل چه می دانیم؟ چه چیزهایی را نمی دانیم؟ هرچه اطلاعات بیشتری در دسترس باشد، آمادگی بیشتری برای ارائه راه حل دقیق خواهیم داشت.

  • تخصیص منابع

 بدیهی است که ما همیشه پول، زمان و منابع نامحدودی برای حل یک مشکل نداریم. قبل از شروع به حل یک مسئله، باید تعیین کنید که اولویت آن چقدر است. اگر مسئله مهمی باشد، شاید ارزش این را داشته باشد که منابع بیشتری برای حل آن اختصاص دهید. اما اگر این مسأله یک مشکل نسبتاً مهم نیست، پس نمی خواهید منابع زیادی را برای یافتن یک راه حل برای آن صرف کنید.

  • نظارت بر پیشرفت کار

 افراد موفق در حل مسئله تمایل دارند تا پیشرفت خود را هنگام دستیابی به راه حل کنترل کنند. اگر آن ها در رسیدن به هدف خود پیشرفت خوبی نداشته باشند، رویکرد خود را دوباره ارزیابی می کنند، یا به دنبال استراتژی های جدید هستند.

  • ارزیابی نتایج

 پس از دستیابی به راه حل، ارزیابی نتایج برای تعیین اینکه آیا بهترین راه حل ممکن برای مسئله مورد نظر می باشد یا نه، مهم است. این ارزیابی ممکن است فوری باشد، مانند بررسی نتایج یک مسئله ریاضی برای اطمینان از درست بودن جواب، یا می تواند کمی طول بکشد، مانند ارزیابی موفقیت یک برنامه درمانی پس از چندین ماه درمان.

لازم به یادآوری است که فرایندهای مختلف حل مسئله با مراحل مختلف وجود دارد، و این فقط یک مثال است. حل مسئله در شرایط دنیای واقعی مستلزم تدبیر، انعطاف پذیری، پایبند بودن و تعامل مداوم با محیط است.

حل مسئله
Pexels/ Problem-Solving

موانع حل مسئله

مسلماً حل مسئله روند بی عیب و نقصی نیست. تعدادی از موانع مختلف وجود دارد که می تواند در توانایی ما برای حل سریع و کارآمد یک مسئله اختلال ایجاد کند. محققان تعدادی از این موانع ذهنی را توصیف کرده اند که شامل ثبات عملکردی، اطلاعات نامربوط و فرضیات است.

  • ثبات عملکردی

این اصطلاح به تمایل فرد برای مشاهده مشکلات فقط به روال عرفی آن ها اشاره دارد. ثابت بودن عملکرد باعث می شود افراد نتوانند به طور کامل همه گزینه های مختلفی را که ممکن است برای یافتن راه حل در دسترس باشد، مشاهده کنند.

  • اطلاعات نامربوط یا گمراه کننده

 وقتی می خواهید مشکلی را حل کنید، مهم است که بین اطلاعات مربوط به موضوع و داده های بی ربطی که می توانند منجر به راه حل های نادرست شوند، تمایز قائل شوید. وقتی مشکلی بسیار پیچیده باشد، احتمال تمرکز روی اطلاعات گمراه کننده یا بی ربط بیشتر خواهد بود.

  • فرضیات

 معمولاً افراد در هنگام برخورد با یک مشکل در مورد محدودیت ها و موانعی که از راه حل های خاص جلوگیری می کند، فرضیاتی می سازند.

  • آمایه ذهنی

 یکی دیگر از موانع معمول حل مسئله که با عنوان آمایه ذهنی شناخته می شود، این است که افراد مجبورند فقط از راه حل هایی استفاده کنند که در گذشته موثر بوده اند، و به دنبال ایده های جایگزین نیستند. یک آمایه ذهنی می تواند به عنوان یک روش ابتکاری عمل کند. با این حال، می تواند منجر به انعطاف ناپذیری نیز شود، و یافتن راه حل های موثر را دشوارتر کند.

بیشتر بخوانید: سیستم عصبی خودگردان چیست

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.