تأثیر خواب بر پاکسازی ذهن

دلیل دقیق اینکه “چرا می خوابیم” از قدیم یکی از بزرگترین اسرار علوم مدرن بوده است. تئوری های مختلف زیادی در این زمینه ارائه شده است، اما واقعیت این است که هیچ کس کاملاً مطمئن نیست که چرا تقریباً یک سوم از زندگی خود را در خواب می گذرانیم. تحقیقات زیادی در این زمینه صورت گرفته است که نشان می دهد خواب چگونه به تقویت حافظه و بهسازی بدن کمک می کند. اما بسیاری از دانشمندان بر این باورند که این اقدامات به طور کامل هدف اصلی  نهفته در خواب را به خصوص از دیدگاه تکاملی توضیح نمی دهد. سپری کردن بخش زیادی  از زندگی خود در خواب و آسیب پذیری، ما را در معرض خطر بزرگی قرار می دهد. بنابراین بسیاری از کارشناسان معتقدند که باید دلیل قانع کننده تری برای خوابیدن وجود داشته باشد. امروزه یکی از مباحث مهم مربوط به ضرورت خوابیدن در طول شبانه روز، بررسی تأثیر خواب بر پاکسازی ذهن می باشد.

یکی از نظریه های مهم در مورد خواب نشان می دهد که خوابیدن، برای پاکسازی مغز و بازیابی مجدد حافظه از فعالیت های روز قبل، ضروری است. تحقیقات در موش ها از این تئوری پشتیبانی می کند.

مطالعه منتشر شده در مورد تأثیر خواب بر پاکسازی ذهن، در ژورنال ساینس در سال 2013 نشان داد که خوابیدن فرصتی برای پاکسازی به مغز می دهد. این مطالعه شامل بررسی جریان مایعات در مغز موش در دو حالت خواب و بیداری است.

برای بررسی تأثیر خواب بر پاکسازی ذهن، محققان به طور خاصی بر نحوه جریان مایعات در سیستم لنفاوی یا فضاهای بین نورونها تمرکز داشتند. این حالت شبیه به سیستم دفع زباله است که مواد زائد تولید شده توسط سلولهای مغزی، هنگام انجام کارهای عادی را پاک می کند.

با خوابیدن جریان مایع در مغز افزایش می یابد

با این حال، انتقال این مواد زائد به انرژی زیادی احتیاج دارد، و محققان بر این باور بودند که مغز قادر نخواهد بود از این عملکردهای پاکسازی پشتیبانی کرده، و به طور همزمان اطلاعات حسی را پردازش کند. برای آزمایش این ایده، نویسنده اصلی این مطالعه، دو سال از عمر خود را صرف آموزش موش ها برای خوابیدن بر روی نوعی میکروسکوپ کرد، که به محققان اجازه می دهد حرکت رنگ ها را در بافت زنده بدن موش ها مشاهده کنند.

پس از اینکه تأیید شد موش ها واقعاً در خواب هستند، مقداری رنگ سبز به مایع مغزی نخاعی آنها تزریق شد. نیم ساعت بعد موش ها بیدار شدند، و رنگ قرمز در زمان بیداری موش ها تزریق شد. محققان از طریق این فرآیند قادر به مشاهده حرکات رنگ سبز و قرمز در مغز بودند. آنچه آنها مشاهده کردند این بود: در حالی که مقادیر زیادی مایع مغزی نخاعی هنگام خواب از طریق مغز جریان می یافت، حرکات بسیار کمی در زمان بیداری موش ها مشاهده شد.

فاصله بین سلولهای مغزی در طول خواب بزرگتر می شود

بنابراین، چرا در طول خواب جریان مایعات برخلاف حالت های بیداری بیشتر بوده است؟ محققان همچنین مشاهده كردند كه فضاهای بینابینی بین سلولهای مغزی در هنگام خواب بسیار بزرگتر می شوند، و به این ترتیب مایعات آزادتر جریان می یابند. این کانال ها در طول خواب تقریبا 60٪ افزایش یافته اند.

محققان همچنین دریافتند وقتی پروتئین های خاصی به بدن موش ها تزریق می شوند، پروتئین ها در زمان خواب سریع تر از بین می روند.

خوابیدن
Pexels/ Sleeping

پیامدهای احتمالی

نیدرگارد، یکی از نویسندگان این مطالعه گفت: “این یافته ها پیامدهای مهمی در درمان بیماری های مغزی مانند آلزایمر دارند.” “آگاهی دقیق در مورد اینکه مغز چگونه و چه موقع سیستم گلیمفاتیک و پاکسازی مواد زائد را فعال می کند، اولین گام مهم در تلاش برای تعدیل بالقوه این سیستم و کارآیی بیشتر آن است.” سپس می توان تأثیر خواب بر پاکسازی ذهن را مورد بررسی قرار داد.

دانشمندان مدتهاست که می دانند برخی بیماری های عصبی مانند زوال عقل، آلزایمر و سکته مغزی همگی همراه با اختلال خواب است. به گفته نیدرگارد، این نتایج ممکن است نشان دهد که کمبود خواب در چنین بیماری هایی می تواند نقش بنیادی داشته باشد، و با بررسی تأثیر خواب بر پاکسازی ذهن، و تمرکز روی خواب بهتر و با کیفیت تر، بتوان از بروز چنین بیماری هایی در افراد جلوگیری کرد.

اکنون که محققان اتءثیر خواب بر پاکسازی مغز را نشخیص داده اند، امیدوارند که این امر منجر به تحقیقات بیشتر در مورد چگونگی عملکرد این فرآیند، و نقش احتمالی آن در بیماری های عصبی مانند بیماری آلزایمر شود.

همچنین، این مطالعه بار دیگر بر اهمیت خواب تأکید می کند. نیدرگارد در این مورد به ژورنال ساینس گفت: “این مسئله می تواند مشکلات زیادی را برای کارگران شیفتی، که در طول شب کار می کنند، ایجاد کند.”

خواب بسیاری از فرآیندهای فیزیولوژیکی را تحت تأثیر قرار می دهد. بنابراین، ممکن است عمل خوابیدن به دلایل و اهداف زیادی اتفاق بیفتد. ابه احتمال زیاد، خواب در خدمت اهداف مختلف فیزیولوژیکی و روانشناختی از جمله پاکسازی سموم مغزی و ادغام اطلاعات در حافظه است.

بیشتر بخوانید: ذهن آگاهی چیست

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.