سکته مغزی و انواع آن

سکته مغزی یا اختلال در گردش خون که باعث از بین رفتن بافت مغز می شود، می تواند اختلالات عصبی از جمله از کار افتادگی، از دست دادن جزئی یا کلی زبان و نقص شناختی شدید را به جا بگذارد. در ایالات متحده سکته مغزی پنجمین علت اصلی مرگ و میر است.

اگرچه سکته مغزی ناگهانی است، اما آسیب مغزی که در آن وارد می شود به طور معمول در طی چند ساعت یا حتی چند روز تکامل می یابد. درمان سریع و موثر می تواند باعث بهبودی فرد و جلوگیری از ناتوانی یا مرگ وی شود.

سکته مغزی چیست

سکته های ایسکمیک که در صورت انسداد جریان خون در بخشی از مغز توسط یک لخته رخ می دهد، شایع ترین نوع آن است که 80 درصد کل آن را تشکیل می دهد.

این لخته ممکن است از قلب (سکته قلبی-آمبولی) نشأت گرفته باشد، که اغلب به دلیل اختلال در ریتم قلب بوده، و با جریان خون حرکت می کند تا در شریان مغزی قرار گیرد. یا ممکن است ناشی از تصلب شرایین باشد، که در آن لخته از پلاک های شریانی مواد چرب در داخل یا خارج مغز جدا می شود. تصلب شرایین همچنین می تواند شریان های مغزی را باریک کند و باعث آسیب پذیری بیشتر آن ها در برابر انسداد شود.

اثرات سکته مغزی به محل انسداد و اندازه شریان مسدود شده بستگی دارد. لخته شدن یک طرف مغز ممکن است باعث ضعف، فلج شدن یا از دست دادن حس در طرف دیگر بدن و احتمالاً اختلال در گفتار شود. اگر لخته در شریان تأمین کننده پشت مغز ایجاد شود، سرگیجه، از دست دادن حافظه و اختلالات راه رفتن و بلع به طور مکرر اتفاق می افتد.

سکته های مغزی خونریزی دهنده یا هموراژیک شایع نیستند، اما بیشتر اوقات شدید می باشند. رگ خونی پاره شده مستقیماً به مغز (خونریزی داخل مغزی) یا به فضای بین مغز و جمجمه (خونریزی زیر عنکبوتیه) خونریزی می کند. در اکثر خونریزی های داخل مغزی، دیواره شریان در اثر فشار خون مزمن ضعیف شده یا آسیب می بیند. علت معمول خونریزی زیر عنکبوتیه آنوریسم، یک نقطه ضعیف در دیواره شریان است.

از آنجا که سکته های خونریزی دهنده اکثرا بر قسمت های بزرگی از مغز تأثیر می گذارند، عواقب آن ها اغلب گسترده و به سرعت بدتر می شود.

سکته مغزی ایسکمی

آسیب مغزی ناشی از سکته مغزی ایسکمی، روند پیچیده مولکولی را منعکس می کند.

نورون بدون گلوکز و اکسیژن کافی برای انرژی نمی تواند تعادل شیمیایی را حفظ کند، و کلسیم و سدیم بیش از حد وارد جسم سلولی می شود. این امر باعث ترشح انتقال دهنده های عصبی تحریکی می شود که به یون های مثبت بیشتری اجازه ورود می دهد.

کلسیم اضافی آنزیم های پروتئولیتیک (پروتئین ها را تجزیه می کنند) و مواد شیمیایی التهابی را فعال می کند. سلول های مغز خراب می شوند و می میرند.

نورون ها در ناحیه ای که خون رسانی تقریباً به طور کامل قطع شده است (هسته ایسکمیک) در عرض چند دقیقه می میرند. اما در یک منطقه وسیع تر از گردش خون نسبتا ضعیف (ناحیه محیطی) ممکن است اختلال عملکرد داشته باشند، اما برای چند روز زنده بمانند، و در صورت بازیابی سریع خون به سرعت به حالت طبیعی باز می گردند.

سکته مغزی
Google Images/ Stroke

سکته مغزی هموراژیک

آسیب وارد شده در اثر سکته مغزی هموراژیک یا خونریزی دهنده کمتر شناخته شده است.

با رشد توده خون (هماتوم)، افزایش فشار به بافت مغز آسیب می رساند. خونریزی زیر عنکبوتیه، که در زیر جمجمه غیر قابل انعطاف گیر افتاده است، فشار مشابهی را اعمال می کند.

فرایندهایی که در اثر خونریزی شروع می شوند، می توانند در ساعات و روزهای بعدی آسیب را تشدید کنند. ترومبین شیمیایی تولید شده توسط بدن برای ایجاد لخته ها و جلوگیری از خونریزی، در مقادیر بالا سمی است. این مسأله ادم یا تورم بخش هایی از بدن را تقویت می کند، که خود باعث افزایش فشار می شود. گلبول های قرمز درون هماتوم تجزیه شده و آهن آزاد می کنند، ورم ها را بدتر می کنند و توسط اکسیداسیون به سلول های مغز آسیب می رسانند.

پس از خونریزی زیر عنکبوتیه، فشار هماتوم و ادم می تواند باعث وازواسپاسم یا انقباض رگ های خونی شود، که باعث ایجاد ایسکمی در مغز هفته ها پس از سکته اولیه می شود.

محافظت از مغز

پیشگیری بهتر از بهترین درمان ها است. فشار خون بالا یک عامل خطرناک برای هر دو نوع سکته مغزی می باشد. در صورت لزوم، با یک سبک زندگی سالم و دارو خطر وقوع آن را کاهش دهید.

  • سیگار نکشید.
  • برای بیماری کرونر قلب و دیابت درمان موثری انجام دهید.
  • کاهش خطر حمله قلبی برای محافظت در برابر سکته مغزی: کنترل وزن و کلسترول و ورزش منظم. تحقیقات نشان داده است که یک رژیم غذایی سالم برای قلب، به ویژه رژیم مدیترانه ای مبتنی بر سبزیجات، احتمال سکته را کاهش می دهد.
  • از مصرف بیش از حد الکل خودداری کنید.
  • با دکتر خود صحبت کنید. فیبریلاسیون دهلیزی، یک اختلال شایع در ریتم قلب است که خطر سکته مغزی ایسکمی را سه برابر می کند، مگر اینکه با داروی ضد انعقاد که دارویی برای جلوگیری از تشکیل لخته ها است، درمان شود.

بیشتر بخوانید: مبانی آناتومی سیستم عصبی

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.