هوش هیجانی، که به آن EQ نیز گفته می شود، به توانایی فرد در تشخیص، درک، مدیریت و استدلال با احساسات اشاره دارد. هوش هیجانی یک توانایی مهم هنگام ارتباط بین فردی و یک موضوع داغ نه تنها در روانشناسی بلکه در دنیای تجارت است.
این اصطلاح در دهه 1990 توسط روانشناسان ابداع شد، اما استفاده از آن به سرعت در سایر حوزه ها از جمله تجارت، آموزش و فرهنگ عامه گسترش یافت.
روانشناسانی به نام های پیتر سالوی و جان دی مایر، دو پژوهشگر برجسته در این حوزه، هوش هیجانی را توانایی تشخیص و درک احساسات در خود و دیگران تعریف می کنند. این توانایی همچنین شامل استفاده از این درک عاطفی برای تصمیم گیری، حل مشکلات و ارتباط با دیگران است.
به گفته سالوی و مایر، چهار سطح مختلف از هوش هیجانی وجود دارد:
- دریافت احساسات
- استدلال با احساسات
- درک احساسات
- مدیریت احساسات
در گذشته، عواطف و شعور غالباً در تقابل با یکدیگر تلقی می شدند. با این حال، در دهه های اخیر، محققانی که روانشناسی احساسات را بررسی می کنند، به طور فزاینده ای به شناخت و تأثیر آن علاقه مند شده اند.
این حوزه به بررسی چگونگی تعامل احساسات و فرآیندهای شناختی و تأثیرگذاری بر روشهای تفکر مردم می پردازد. در نظر بگیرید که چگونه احساسات و خلق و خویی مانند شادی، عصبانیت ، ترس و غم و اندوه بر نحوه رفتار و تصمیم گیری افراد تأثیر می گذارد.
چرا هوش هیجان برای رسیدن به موفقیت مهم است
علاقه به روانشناسی احساسات و مفهوم هوش هیجانی در سال 1995 با انتشار کتاب دنیل گلمن با عنوان “هوش هیجانی: چرا می تواند بیش از ضریب هوشی مهم باشد”، به طور چشمگیری قوت گرفت.
در این کتاب محبوب و پرطرفدار، گلمن اینگونه بیان می کند که هوش هیجانی می تواند به اندازه پیش بینی موفقیت در زندگی مهم باشد. وی معتقد است كه این مهارت های احساسی نقش مهمی نیز در محیط كار دارند.
این مفهوم به سرعت توجه عموم مردم از جمله مدیران منابع انسانی و رهبران تجارت را به خود جلب کرد. محققان اظهار داشته اند كه هوش هیجانی بر چگونگی تعامل كاركنان با همكارانشان تأثیر می گذارد. همچنین تصور می شود که هوش هیجانی در نحوه مدیریت استرس و درگیری های شغلی و همچنین عملکرد کلی کارکنان نقش دارد.
مطالعات نشان داده است كه كاركنان با نمرات بالاتر در زمينه هوش هيجاني، در اقدامات مربوط به عملكرد بين فردي، توانايي هاي رهبري و مديريت استرس نیز نمرات بالاتری دارند.
سایر مطالعات، هوش هیجانی بالاتر را با رضایت شغلی بیشتر و همچنین عملکرد کاری بهتر مرتبط کرده است.
چرا هوش هیجانی در محیط کار اهمیت دارد
چرا هوش هیجانی یک مهارت ارزشمند در محیط کاری است؟ طبق یک نظرسنجی از مدیران در مورد استخدام، تقریباً 75 درصد از پاسخ دهندگان اظهار داشتند که به میزان هوش هیجانی کارمندان بیش از ضریب هوشی آنها اهمیت می دهند.
هوش هیجانی به طور گسترده ای به عنوان یک مهارت ارزشمند شناخته می شود که به بهبود ارتباطات، مدیریت، حل مسئله و روابط در محیط کار کمک می کند. همچنین مهارتی است که محققان معتقدند با آموزش و تمرین می تواند بهبود یابد.
چگونه می توان هوش هیجانی بهتری داشت
در حالی که مهارت های عاطفی ممکن است به طور طبیعی در ذات برخی از افراد وجود داشته باشد، کارهایی وجود دارد که هرکسی می تواند برای بهبود توانایی درک و استدلال با احساسات انجام دهد. این امر به ویژه می تواند در محیط کار مفید باشد، جایی که روابط و تصمیمات کاری اغلب به درک بین فردی، کار گروهی و ارتباطات متکی هستند.
عواملی مانند تربیت و شخصیت نقش زیادی در رشد هوش هیجانی ایفا می کنند. گرچه، هوش هیجانی مهارتی است که با تلاش و تمرین قابل بهبود است.
مطالعه ای در سال 2011 نشان داد که شرکت کنندگانی که مهارتهای احساسی کلیدی را آموزش دیده اند، نه تنها پیشرفت مداومی در هوش هیجانی داشته اند، بلکه پیشرفت هایی را نیز از نظر جسمی و روحی، روابط اجتماعی بهتر و سطح کورتیزول پایین تر (هورمون استرس) تجربه کرده اند.
بنابراین اگر علاقه مند به بهبود مهارت های هوش هیجانی برای عملکرد بهتر در محل کار خود هستید، می توانید کارهایی در این زمینه انجام دهید.
5 دسته هوش هیجانی عبارتند از:
- خودآگاهی
- خودکنترلی
- مهارت های اجتماعی
- همزاد پنداری
- انگیزه
این مقاله نیز جذاب است: زمانی که برای انجام کارهای خود انگیزه نداریم چه باید کرد؟
خودآگاه تر شوید
یکی از اولین قدم ها در استفاده از مهارت های هوش هیجانی در محیط کار، تمرین برای شناختن احساسات خود است. خودآگاهی شامل آگاهی از جوانب مختلف خود از جمله احساسات و عواطف شماست. و یکی از مؤلفه های اساسی هوش هیجانی است.
به چگونگی احساسات خود توجه کنید. با تامل بیشتر بر چگونگی تاثیر احساسات بر تصمیم گیری های زندگی و تعامل با دیگران، ممکن است نسبت به احساسات خود و نقش آن در زندگی روزمره تان آگاه تر شوید.
نقاط قوت و ضعف احساسی را در نظر بگیرید. شناخت نقاط ضعف مانند بی حوصلگی، عصبانیت و ناراحتی به شما این امکان را می دهد تا به دنبال راه هایی برای مقابله با چنین کاستی ها باشید.
به یاد داشته باشید که احساسات زودگذر هستند. ممکن است همکاری شما را تحریک کند یا رئیستان انجام یک کار طاقت فرسا را به شما محول کند. قبل از واکنش، به یاد داشته باشید که این موارد موقتی هستند، بنابراین تصمیم گیری بر اساس احساسات شدید می تواند بر اهداف بلند مدت و موفقیت شما تاثیر منفی داشته باشد.
خودکنترلی را تمرین کنید
گلمن خودکنترلی را به عنوان بخش اساسی هوش هیجانی معرفی کرد. آگاهی از احساسات خود اولین قدم مهم است، اما باید بتوانید چیزهایی را که احساس می کنید مدیریت کنید.
روشهایی را برای رهایی از استرس در محل کار پیدا کنید. سرگرمی در خارج از محل کار نقطه بسیار خوبی برای شروع است. ورزش جسمانی نیز روشی سالم برای رهایی از استرس است.
آرامش خود را حفظ کنید. این واقعیت را بپذیرید که شما نمی توانید همه چیز را کنترل کنید، اما به دنبال راههای مفیدی باشید که بتوانید به آنها پاسخ دهید و شرایط بدتر نشود.
قبل از تصمیم گیری فکر کنید. احساسات می تواند شما را در یک لحظه به اوج هیجان برساند، اما اگر کمی به خودتان فرصت دهید تا همه احتمالات را در نظر بگیرید ، می توانید انتخابی آرام تر و منطقی تر انجام دهید.
مهارت های اجتماعی خود را بهبود بخشید
تحقیقات در مورد روانشناسی احساسات نشان می دهد که افراد دارای هوش هیجانی بالا، مهارت های اجتماعی قوی تری نیز دارند. از آنجا که این افراد در تشخیص احساسات دیگران مهارت دارند، قادر به پاسخگویی مناسب به اوضاع هستند. مهارت های اجتماعی در محیط کار بسیار ارزشمند هستند، زیرا منجر به ارتباط و فرهنگ بهتر شرکت می شود.
کارمندان و مدیران با مهارتهای اجتماعی عالی قادر به تهیه گزارش با همکاران و تبادل موثر ایده های خود هستند. افرادی که مهارت های اجتماعی خوبی دارند نه تنها بازیکنان خوبی هستند، بلکه در صورت لزوم قادر به ایفای نقش رهبری هستند.
به آنچه دیگران باید بگویند گوش دهید.
این بدان معنا نیست که به شکلی منفعلانه فقط به حرف زدن افراد دیگر گوش کنید. گوش دادن فعال شامل نشان دادن توجه، پرسیدن سوالات و ارائه بازخورد است. چه در نقش مدیریتی و چه به عنوان عضوی از تیم، حضور داشته باشید.
گوش دادن فعال می تواند نشان دهد که شما به پروژه های کاری علاقه مند بوده و مایل به همکاری با دیگران برای کمک به گروه برای رسیدن به اهداف آن هستید.
به ارتباطات غیر کلامی توجه کنید.
سیگنالهایی که افراد از طریق زبان بدن خود ارسال می کنند می تواند اطلاعات زیادی در مورد آنچه که در واقع فکر می کنند منتقل کند.
از درام اداری دوری کنید.
تمام تلاش خود را بکنید تا از سیاست های کوچک کاری که گاهی اوقات کار را به دست می گیرید، دور بمانید. اما به خاطر داشته باشید که درگیری ها همیشه قابل جلوگیری نیستند. بر آنچه که دیگران باید بگویند متمرکز شوید و به دنبال راه هایی برای حل مشکلات و به حداقل رساندن تنش ها باشید.
همدلانه تر رفتار کنید
افراد دارای هوش هیجانی در قدم گذاشتن به کفش دیگران و درک اینکه چه احساسی دارند، ماهر هستند. همدلی چیزی بیش از صرفا شناختن احساسات دیگران است، و شامل چگونگی واکنش شما به احساسات افراد نیز می شود.
اتفاقات و رخدادها را از دید افراد دیگر نیز ببینیند. این کار می تواند اولین قدم بزرگ برای یافتن یک میانه بین دو نقطه مقابل باشد.
به نحوه واکنش خود به رفتارهای دیگران توجه داشته باشید. و به افراد اجازه دهید ایده های خود را بیان کنند، حتی اگر ایده هایی مخالف نظر شما داشته باشند.
بر روی انگیزه خود کار کنید
یکی دیگر از مؤلفه های مهم هوش هیجانی چیزی است که به عنوان انگیزه ذاتی شناخته می شود.
افرادی که هوش هیجانی بالاتری دارند، انگیزه بیشتری برای رسیدن به اهداف خود دارند. پول، جایگاه و تحسین فوق العاده هستند، اما افرادی که در محیط کار بسیار موفق هستند،معمولاً از چیزی بیشتر از این موارد انگیزه می گیرند.
آنها نسبت به آنچه انجام می دهند شور و شوق دارند. به کار خود متعهد هستند، دوست دارند چالش های جدیدی را پشت سر بگذارند، و اشتیاق آنها می تواند مسری باشد. این افراد در مواجهه با موانع تسلیم نمی شوند و می توانند دیگران را به کار سخت و پایدار برای رسیدن به اهداف تشویق کنند.
سخن آخر
هوش هیجانی نه تنها در بهزیستی و تندرستی شما فاکتوری کلیدی می باشد، بلکه در موفقیت شما در محیط کار نیز نقش مهمی دارد.
خوشبختانه ، روش هایی وجود دارند که با استفاده از آن ها می توانید از روانشناسی احساسات استفاده کنید و به شما این امکان را می دهد تا هوش هیجانی خود را بهبود بخشید و مهارت های عاطفی بیشتری را ارتقاء دهید تا عملکرد و موفقیت شغلی خود را بهبود ببخشید.
