هورمون های جنسی و مغز

از مدت ها قبل این تصور فراگیر به وجود آمده است که زن و مرد از نظر رفتار و خوی کاملاً متفاوت هستند، و این تفاوت ها فراتر از تفاوت های جسمی است که در مناطق دیگر بدن ما دیده می شود. در حقیقت، دانشمندان علوم مغز و اعصاب کشف کرده اند که بین مغز زن و مرد از نظر ساختار، حجم و عملکرد تفاوت های کاملاً محسوسی وجود دارد. و هورمون های جنسی مانند استروژن و تستوسترون، می توانند مناطقی از مغز را هدف قرار دهند که بر بسیاری از جنبه های سیگنال دهی و عملکرد در سطح اپی ژنتیک، سلولی و رفتاری تأثیر می گذارد.

بسیاری از ما هورمون ها را به عنوان مولکول های خاص جنسیتی که در مدرسه کمی در مورد آن ها یاد گرفته ایم، می شناسیم. اما هورمون های استروئیدی جنسی مانند تستوسترون و استروژن حتی قبل از بلوغ نیز نقشی اساسی در رشد مغز دارند: شکل دادن، فعال سازی و سوخت رسانی به مدارهای دوگانه جنسی مغز . این مدارها محدود به کسانی نیستند که درگیر قضایای عاشقانه و جنسی هستند. بسیاری از آن ها با رفتارهای پیچیده از جمله پاسخ به استرس، یادگیری و حافظه و همچنین ایجاد تعدادی از اختلالات روانشناختی مرتبط هستند.

دو شکلی جنسی چیست

ما اغلب در رابطه با موضوع دو شکلی جنسی در مورد ویژگی های جسمی بحث می کنیم. به دم طاووس فکر کنید: نرها پرهای بلند و رنگ روشنی دارند، در حالی که ماده ها پرهای کوتاه و کدرتری دارند. اما این نوع تفاوت های فنوتیپی قابل مشاهده را در مغز نیز می توانید ببینید. این تفاوت های جنسی بیولوژیکی نه تنها از عملکرد هورمون های اپی ژنتیک در طول دوره های حساس رشد ناشی می شود، بلکه از تعاملات فرد با جهان خارج نیز نشأت می گیرد. و منجر به این می شود که مغز انسان از نظر اندازه، شکل ظاهری و عملکرد بین دو جنس مختلف یک گونه تفاوت های مشهودی را نشان دهد.

هورمون ها به عنوان انتقال دهنده های عصبی

هورمون ها چگونه به شکل قدرتمندی روی مغز تأثیر می گذارند؟ آن ها می توانند به عنوان انتقال دهنده های عصبی عمل کنند، و بر سیگنال دهی عصبی و فعالیت مغز تأثیر بگذارند.

می توانید گیرنده های استروئیدهای جنسی را روی سلول های سراسر بدن پیدا کنید. این گیرنده ها پیام رسان های هورمونی را دریافت می کنند که توسط غدد درون ریز مانند غده هیپوفیز و غده تیروئید در جریان خون ترشح می شود، و به متابولیسم سلول و هموستاز کمک می کند.

همچنین مغز توزیع گسترده ای از گیرنده ها را برای هورمون هایی مانند استروژن و تستوسترون دارد، که به این استروئیدهای جنسی اجازه می دهد تا بر تعداد زیادی از مدارهای مغز، و نحوه، مکان و زمان ارتباط سلول های مغزی تأثیر بگذارد.

بیشتر دانشمندان این فرضیه را مطرح می كنند كه هورمون ها به عنوان یك نوع واسطه سیگنال دهی عمل می كنند، و به سایر انتقال دهنده های عصبی و نوروپپتیدها كمك می كنند تا وظیفه خود را انجام دهند. محققانی که هورمون ها را در سطح مولکولی مطالعه می کنند، گاهی اوقات از آن ها به عنوان “دروازه بازکن ها” یاد می کنند، که به سلول ها کمک می کنند تا مواد شیمیایی عصبی دیگر را ارسال و دریافت کنند. این واسطه گری مهم است: ممکن است در نهایت با کمک به جلب توجه افراد به موارد خاص در محیط، یا جذاب نشان دادن برخی محرک ها، رفتار انسان را تحت تأثیر قرار دهد.

هورمون های جنسی و رشد مغز

Dana/ Basic-Brain-Parts

هورمون ها همچنین به هدایت رشد مغز کمک می کنند. این هدایت از رحم ، با شروع در ژن های موجود در کروموزوم های X و Y آغاز  می شود. همانطور که می دانید، جنسیت فرد توسط این کروموزوم ها تعیین می شود. به زنان دو کروموزوم X داده شده، در حالی که مردها دارای یک کروموزوم X و یک کروموزوم Y هستند.

انواع مختلف ژن های موجود در این کروموزوم ها به ایجاد نقشه ای برای معماری مغز کمک می کنند. به عنوان مثال ، کروموزوم Y حاوی ژنی به نام SRY است که منجر به جریانی از آندروژن ها در سه ماهه اول بارداری در رحم می شود. آندروژن ها گروهی از هورمون های شامل تستوسترون هستند. این جریان علاوه بر تأثیر در رشد جنسی، باعث ایجاد تغییراتی در ساختار مغز می شود و زمینه را برای مداربندی مغزی مردانه فراهم می کند.

همانطور که انتظار می رود، هیپوتالاموس که منطقه ای از مغز است که در رفتارهای جنسی و تولیدمثلی نقش دارد، اختلافات بین دو جنس را نشان می دهد. اما محققان همچنین در مناطقی از مغز و مدارهای مرتبط با حافظه، احساسات و استرس تفاوت هایی را یافته اند. به عنوان مثال، در زنان مناطقی مانند قشر پیش پیشانی و پارالیمبیک حجم بزرگتری دارند، در حالی که این مورد در مردان بیشتر در آمیگدالا و لوب آهیانه ای صدق می کند.

همچنین اگر کمی عمیق تر به قضیه نگاه کنید، می توانید تغییراتی را در سطح سلولی و مولکولی مشاهده کنید. به عنوان مثال، مردان و زنان در مناطق خاصی از مغز از نظر تراکم سلول و گیرنده تفاوت دارند. به عنوان مثال، زنان تراکم بیشتری از نورون ها را در بعضی از مناطق زبانی و همچنین در لوب پیش پیشانی نشان می دهند.

جالب است بدانید که بیشتر مناطق مغزی جنسی دو شکلی مناطقی هستند که بیشترین تراکم گیرنده های استروئید جنسی را دارند. ترکیبی از هورمون های جنسی و تجربه اغلب از راه های خاص جنسیتی قدرت شکل دادن به مغز را دارند، که می تواند منجر به تفاوت های جسمی، و همچنین نقش های جنسیتی که تأثیرات فرهنگی را منعکس می کنند، شود.

با این حال، گفته می شود که یکی از مهمترین مواردی که باید در مورد دو شکلی جنسی درک کرد این است که متفاوت بودن لزوماً به معنای بهتر بودن نیست. در حقیقت، محققی در دانشگاه ایالتی جورجیا این فرضیه را مطرح می كند كه مدارهای مغزی دوشكل از نظر جنسی ممكن است طوری باشند كه زنان و مردان، كه دارای هورمون های استروئیدی جنسی مختلفی از طریق جریان خون و مغز هستند، می توانند رفتاری مشابه داشته باشند. بنابراین، در بعضی از فعالیت ها مانند حل مسئله فضایی یا حافظه کوتاه مدت، تفاوت مغز به مردان و زنان اجازه می دهد تا از استراتژی های مختلف برای دستیابی به سطوح مشابه عملکرد استفاده کنند. به بیان ساده، علی رغم تفاوت های موجود، زنان و مردان بسیاری از کارهای مشابه را به نتیجه یکسانی می رسانند ، اما از استراتژی ها و مدارهای مغزی مختلف برای انجام آن کار استفاده می کنند.

دو شکلی جنسی و اختلالات روانشناختی

کاملاً مشخص است که بیشتر اختلالات روانشناختی میزان شیوع متفاوتی را بین دو جنس نشان می دهد. افسردگی و اضطراب بیشتر در زنان دیده می شود، در حالی که خطر اسکیزوفرنی در مردان بیشتر است. مطالعات نشان مي دهد كه برخي از اين اختلافات ممكن است به هورمون های جنسی و نحوه عمل آن ها بر روی مدارهای دو شکلی مغز مرتبط باشد. به عنوان مثال، مطالعه ای نشان می دهد که زنان مبتلا به اختلال افسردگی اساسی، فعالیت کمی در مدار استرس مغزی، همراه با سطح استروژن پایین تری را نشان می دهند. کارهای دیگر نشان داده است که سطح پایین تستوسترون با افزایش خطر روان پریشی در مردان ارتباط دارد.

از آنجا که برنامه های تحقیقاتی در علوم و پزشکی فقط گونه مردان را مورد مطالعه قرار داده است، محققان اخیرا شروع به درک همه راه هایی کرده اند که هورمون ها به واسطه آن ها بر شناخت، رفتار و بیماری تأثیر می گذارند. اما یک تغییر اساسی در علوم اعصاب در حال اتفاق افتادن است. انستیتو ملی سلامت سیاست گسترده ای را در سال 2014 ایجاد کرده است، که دانشمندان را ترغیب می کند تا در برنامه های تحقیقاتی خود، نگاه دقیق تری به جنسیت داشته باشند. این کار فرصت جدیدی را برای جامعه علمی فراهم می کند تا چگونگی تأثیر استروئیدهای جنسی را بر رشد مغز و فراتر از آن بررسی کند.

بیشتر بخوانید: سکته مغزی و انواع آن

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.