درک اثر تقدم

آیا تاکنون از شما خواسته شده تا لیستی از مواردی را به خاطر بسپارید؟ یا لیستی در اختیار شما باشد، و سعی کنید آن را به حافظه خود بسپارید؟ اگر چنین است، شاید متوجه شده باشید که به خاطر سپردن موارد اول و آخر موجود در لیست، ساده تر است. اما موارد وسط لیست برایتان کمی مبهم هستند. این حالت به دلیل چیزی است که محققان از آن به عنوان “اثر تقدم” یاد می کنند.

اثر تقدم به چه معناست

به عبارت ساده تر، اثر تقدم به تمایل به یادآوری اطلاعات ارائه شده در شروع لیست بهتر از اطلاعات در میانه یا انتها اشاره دارد.

اثر تقدم و تأخر

بر خلاف اثر تقدم، اثر تأخر به گرایش افراد به یادآوری آسان تر مواردی که آخرین بار در یک لیست ارائه می شود، اشاره دارد. در مورد اثر تأخر، این مسأله احتمالاً به این علت است که موارد انتهایی لیست هنوز هم در حافظه کوتاه مدت شما وجود دارند.

هنگامی که اثر تقدم و تأخر را پشت سر هم در نظر می گیرید، آنچه می بینید منحنی U شکلی است که به عنوان منحنی موقعیت سریال، برای فراخوانی موارد موجود در یک لیست شناخته می شود.

علل اثر تقدم

دلایل بسیاری وجود دارد که با چگونگی توجه به اطلاعات، تمرین و سپس ذخیره سازی آن ها در حافظه ارتباط دارد.

  • تکرار و تمرین

همانطور که گفته شد، احتمالاً دلیل اصلی این واقعیت است که افراد برای یادآوری موارد ابتدای لیست خود، تمایل به تکرار و تمرین دوباره آنها دارند. بدان معنا که احتمال به خاطر سپردن موارد ارائه شده در اوایل لیست بیشتر است. زیرا این موارد بیشتر از موارد موجود در وسط یا انتهای یک لیست تکرار شده اند. شواهد نشان می دهد هنگامی كه به شركت كنندگان در جلسه آموزش داده می شود و از آن ها خواسته می شود تا تمرین نكنند یا زمان كافی برای تکرار و تمرین دوباره به آنها داده نمی شود، اثر تقدم از بین می رود.

  • محدوده توجه

دلیل دوم مربوط به محدوده توجه است. افراد بیشتر در آغاز و پایان ارائه موارد موجود در یک لیست به آن توجه نشان می دهند. بنابراین، احتمال اینکه این موارد را بهتر به یاد آورند، بیشتر می باشد.

به آخرین مکالمه ای که داشتید، آخرین پاراگرافی که خوانده اید، آخرین فیلمی که تماشا کرده اید، یا آخرین پادکست که گوش داده اید، فکر کنید. احتمالاً در اواسط همه این کارها در بعضی از نقاط حواستان پرت شده باشد، اما احتمالاً در آغاز و انتها توجه خود را به آن معطوف کرده اید.

  • محدودیت های حافظه

نهایتا، اثر تقدم بیشتر به دلیل محدودیت در حافظه وجود دارد. ممکن است یک شخص موارد ابتدایی از یک لیست را در حافظه بلند مدت خود ذخیره کند، و تعدادی از موارد انتهای لیست نیز در حافظه کوتاه مدت قرار گیرند. اما، موارد موجود در میانه لیست هرگز ذخیره نمی شوند.

بیشتر بخوانید: نحوه تقویت خودکنترلی

مطالعات اولیه درباره اثر تقدم

تحقیقات زیادی در مورد بررسی اثر تقدم انجام شده است، و همه این موارد به دهه 1940 باز می گردد. در یک مطالعه معمول، لیستی از کلمات در معرض دید شرکت کنندگان قرار گرفته، که هر یک برای مدت زمان مشخصی نشان داده شده است. پس از ارائه کلمات، از شرکت کنندگان خواسته می شود همه کلماتی را که می توانند به خاطر بسپارند، بنویسند.

سولومون اش (1946)

سولومون اش اولین بار اثر تقدم را در یک مطالعه ای با استفاده از صفات معکوس مورد بررسی قرار داد. بدین ترتیب که شخصیت های یک فرد را برای دو گروه به صورت مختلف بیان کرد.

در گروه اول صفات منفی در ابتدا و صفات مثبت پس از آن توصیف می شوند: حسود، لجوج، خرده گیر، دمدمی، فعال، باهوش. و برعکس در مورد گروه دوم در ابتدا صفات مثبت و سپس صفات منفی بیان شده است: باهوش، فعال، دمدمی، خرده گیر، لجوج و حسود.

نتایج نشان داد که گروه اول نسبت به شخص مورد نظر برداشت منفی، و گروه دوم نسبت به همان شخص برداشت مثبتی داشتند.

مرداک (1962)

در مطالعه‌ای در سال 1962 که توسط مرداک انجام شد، از شرکت کنندگان خواسته شد لیستی از کلمات را که از 10 تا 40 کلمه متغیر است، یاد بگیرند. هر کلمه با فاصله یک یا دو ثانیه نشان داده می شد. از شرکت کنندگان خواسته شد تا کلمات را به خاطر بسپارند.

این مطالعه نشان داد که احتمال یادآوری کلمات در لیست بستگی به موقعیت آنها در لیست دارد. به طور خاص، کلماتی که در ابتدا و انتهای لیست قرار داشتند، بیشتر به یاد می آمدند.

اثر تقدم
Pexels/ Primacy Effect

گلنزر و کانیتز (1966)

در سال 1966، گلنزر و كانیتز به دو گروه از شركت كنندگان لیست یکسانی از كلمات را دادند. از یک گروه خواسته شده بود كه بلافاصله پس از ارائه لیست، كلمات را به یاد بیاورند، در حالی كه از گروه دیگر خواسته شد تا پس از شمارش 30 ثانیه ای این کار را انجام دهند.

نتایج مطالعه نشان داد که جلوگیری از تکرار و تمرین از این طریق باعث از بین رفتن هر دو اثر تقدم و تأخر می شود.

چه چیزی بر اثر تقدم تأثیر می گذارد

همانطور که مشخص می باشد، اثر تقدم براساس نتایج تحقیقات موجود توسط عوامل مختلفی تأثیر پذیر است. در این قسمت به بررسی این عوامل خواهیم پرداخت:

  • زمان نمایش لیست. هرچه مدت زمان نمایش مطالب موجود در لیست طولانی تر باشد، اثر تقدم بیشتر خواهد بود. دلیل این امر این است که افراد وقت زیادی برای تکرار و تمرین دارند.
  • زمان یادآوری. وقتی زمان یادآوری به تأخیر می افتد، این مسأله بر اثر تقدم تأثیر منفی می گذارد. به طوری که باعث کاهش آن می شود.

حافظه و اثر تقدم

محققان به این نتیجه رسیده اند که اثر تقدم از ایده دو سیستم حافظه جداگانه فعال پشتیبانی می کند: حافظه کوتاه مدت (اثر تأخر) و حافظه بلند مدت (اثر تقدم).

  • اثر تقدم شامل تکرار و تمرین مجدد موارد موجود در لیست تا زمان ورود آنها به حافظه بلند مدت است.
  • اثر تأخر شامل توانایی مغز در نگه داشتن حداکثر 7 مورد در حافظه کوتاه مدت است. 

این نکته برجسته نشان می دهد که افراد هنگام نشان دادن اثر تقدم و تأخر، دو نوع حافظه مختلف را ترسیم می کنند.

از اثر تقدم چه چیزی می توان آموخت

چگونه می توان از این اطلاعات در مورد اثر تقدم در زندگی خود استفاده کرد؟

تصمیم گیری برای انتخاب های پیچیده

یکی از اقدامات مهم این است که روشی که با استفاده از آن اطلاعات را دریافت می کنیم، یک عامل مهم در طول فرآیندهای پیچیده تصمیم گیری است. این اثر می تواند در تصمیم گیری برای یک خرید بزرگ یا تصمیم مهم دیگری در زندگی دخیل باشد.

کارشناسان بازاریابی از این محرک شناختی آگاه هستند، و از آن به نفع خود استفاده می کنند. آنها می خواهند اولین و آخرین برداشت مشتری از یک محصول مثبت باشد. به همین دلیل تبلیغات محصولی را که هنوز در دسترس نیست، خواهید دید. همچنین به همین علت است که یک شرکت موارد اضافی مانند بسته بندی مخصوص را به یک محصول اضافه می کند. در واقع، هدف این است که اولین و آخرین تصویر در ذهن شما مثبت باشد. زیرا این مسأله مهم است.

 در صورت تصمیم گیری پیچیده، باید از این امر آگاه باشید. به جای اینکه از طریق بازاریابی هدایت شوید، تحقیقات خود را انجام دهید و همانطور که گزینه های خود را سبک و سنگین می کنید، آن ها را اولویت بندی کنید. این امر باعث می شود کمتر درگیر تبلیغات و استراتژی های بازاریابی شوید.

ایجاد تصویر ماندگار

در نهایت، در زندگی خود، اگر چیزی وجود دارد که می خواهید آن را برجسته کنید: آن را در ابتدا بگویید، آن را در آخر بگویید ، یا هر دو بار آن را بگویید! و از این طریق به احتمال زیادی در حافظه می ماند. اگر می خواهید کسی را در مورد چیزی متقاعد کنید، پیام خود را چندین بار تکرار کنید تا آن را به خاطر بسپارد. به یاد داشته باشید که موقعیت سریالی به اندازه محتوای پیام شما (مثبت و منفی) مهم است، بنابراین استفاده از این دانش مفید است.

یادگیری و مطالعه

اگر دانش آموز یا دانشجو هستید، می توانید از این اطلاعات برای استفاده در استراتژی های یادگیری خود استفاده کنید. از تمایل خود برای یادآوری چیزها در ابتدا و انتهای آنچه مطالعه می کنید، آگاه شوید و موقعیت را تغییر دهید تا در نهایت بتوانید با استفاده از اثر تقدم، همه چیز را در حافظه بلند مدت خود ذخیره کنید.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.