تغییرپذیر بودن که اغلب به عنوان پذیرا بودن تجربه های جدید یا تجربه گرایی نیز شناخته می شود، یکی از پنج عامل بزرگ شخصیت است. تئوری پنج عامل بزرگ نشان می دهد که شخصیت از پنج بعد اصلی تشکیل شده است. هر بعد یک طیف را نشان می دهد، بنابراین شما می توانید با توجه به هر ویژگی، در محدوده بالا، پایین یا جایی در وسط قرار داشته باشید.
پنج عامل بزرگ
علاوه بر تغییرپذیر بودن، نظریه پنج عامل شامل موارد زیر می باشد:
- وظیفه شناسی
- برون گرایی
- توافق پذیری
- روان رنجوری
این طبقه بندی صفاتی ابزاری مفید برای اندیشیدن در مورد شخصیت است، و تحقیقات نشان می دهد که این پنج بعد می تواند در پیش بینی نتایج زندگی در حوزه هایی که شامل سلامت جسمی، بهداشت روانی، تحصیل، کار و روابط اجتماعی است، سهیم باشد.
افرادی که تمایل به تغییر پذیر بودن در آن ها بالاست، تمایل بیشتری به پذیرفتن چیزهای جدید، ایده های تازه و تجربیات بدیع دارند. آن ها ذهنی باز دارند، با کنجکاوی با چیزهای جدید مواجه می شوند، و علاقه دارند به دنبال تجربه های نو باشند. آن ها تمایل دارند ماجراهای جدید، تجربیات و تلاش های خلاقانه خود را دنبال کنند. همچنین در تفکر و ایجاد ارتباط بین مفاهیم و ایده های مختلف عملکرد خوبی دارند.
از طرف دیگر، افرادی که خیلی انعطاف پذیر نیستند، کارهای روتین، عادات همیشگی و آشنا را ترجیح دهند. این دسته از افراد معمولا با احتیاط فراوان با موارد جدید روبرو می شوند و یکنواختی را ترجیح می دهند. افرادي كه صفت تغییرپذیر بودن در آن ها ضعیف است، غالباً صلب و با ذهنی بسته به نظر مي رسند. مقابله با تغییرات برای این گروه می تواند امری دشوار باشد.
ممکن است افرادی که انعطاف پذیری کمی نسبت به تجربه های جدید دارند، فرصت امتحان چیزهای جدید از جمله تغییراتی که منجر به پیشرفت تحصیلی یا شغلی می شود، از دست بدهند. به عنوان مثال از میان دو انتخاب ” نقل مکان به یک مدرسه جدید یا تغییر شغل برای یافتن کار با ارزش تر” و “ماندن در همان شرایط قبلی و پایبند بودن به روال آشنای معمول” گزینه دوم را ترجیح دهند.
خصوصیات رایج تغییرپذیر بودن
طبق یک تعریف:
تغییرپذیر بودن یا پذیرای تجارب جدید بودن بیانگر تخیل، خلاقیت، کنجکاوی فکری و قدردانی از تجربیات حسی است. به طور گسترده، این صفت مربوط به توانایی و علاقه به حضور و پردازش محرک های پیچیده است.
افرادی که دارای این ویژگی هستند، بیشتر به دنبال تجربیات جدید می باشند. آن ها از چیزهای جدید، متفاوت و شگفت آور لذت می برند. همچنین به احتمال زیاد به احساسات و تجربیات درونی خود بیشتر توجه می کنند.
افرادی که انعطاف پذیری بالایی دارند، بسیاری از مشخصات زیر را دارند:
- خلاقند
- باهوش و آگاهند
- به تصویر سازی ذهنی اهمیت زیادی می دهند
- به چیزهای جدید علاقه مند هستند
- از شنیدن ایده های جدید لذت می برند
- دوست دارند درباره مفاهیم انتزاعی فکر کنند
- معمولاً روشن فکرتر و تنوع طلب تر هستند
- به کارهای هنری علاقه مند هستند
- ماجراجو و نترس هستند
همچنین تغییرپذیر بودن برای تجربه چیزهای جدید با ویژگی روانشناختی دیگری نیز شناخته می شود که به آن جذب گفته می شود. جذب شامل توانایی غوطه ور شدن در تخیل یا فانتزی است.
تغییرپذیر بودن چه تأثیری بر رفتار ما دارد
تغییرپذیر بودن اغلب به عنوان یک ویژگی مثبت در نظر گرفته می شود. افراد تغییرپذیر دارای انگیزه ذاتی بالاتری برای دنبال کردن دانش به خاطر خود آن هستند. آن ها در مورد دنیا کنجکاو هستند، و می خواهند درباره نحوه کار آن بیشتر بدانند. همچنین مشتاقانه سعی دارند چیزهای جدیدی را امتحان کنند. بنابراین ممکن است در صورت تغییر در محیط، موقعیت یا روابط خود بهتر بتوانند خود را با شرایط جدید تطابق دهند، و رشد کنند.
این بدان معنا نیست که تغییرپذیر بودن هیچ بعد منفی ندارد. از آنجا که افرادی که از این ویژگی برخوردارند به دنبال تجربه های جدید هستند، ممکن است تمایل بیشتری به انجام رفتارهای مخاطره آمیز نیز داشته باشند. با این حال نکته جالب توجه این است که برخی از مطالعات تغییرپذیری پایین را با افزایش خطر استفاده از مواد مخدر مرتبط دانسته اند.
خلاقیت
از بین پنج ویژگی توصیف شده در نظریه پنج عامل بزرگ، تغییرپذیر بودن تنها عامل شخصیتی است که تحقیقات آن را به طور مداوم به خلاقیت پیوند می دهند. افرادی که تغییرپذیری بالایی دارند، به طور کلی خلاق ترند، بیشتر به دنبال دستاوردهای خلاقانه، تفکر واگرا و مشارکت در سرگرمی های خلاقانه هستند.
یادگیری و دانش
از آنجا که افرادی که سطح بالایی از تغییرپذیری را دارند، به چیزهای جدید علاقه مندند، غالباً انگیزه یادگیری ایده های جدید و کسب دانش بیشتر را دارند. تحقیقات نشان داده است تغییرپذیر بودن با هوش و همچنین چیزی که به عنوان هوش متبلور شناخته می شود، ارتباط دارد. این نوع هوش شامل توانایی استفاده از همه حقایق و دانشی است که فرد در طول زندگی به دست می آورد.
همچنین تغییرپذیری با آنچه که به عنوان “نیاز به شناخت” شناخته می شود، پیوند خورده است. نیاز به شناخت تمایل داشتن به فعالیت هایی است که تفکر، از جمله تفکر در مورد ایده های مختلف و انجام کارهای پیچیده ذهنی را ضروری می کند. افرادی که نیاز بالایی به شناخت دارند از انجام کارهایی مانند حل معماها، راه حل های ذهنی برای حل مشکلات و تحلیل ایده ها لذت می برند.
افرادی که مهارت بالایی در شناخت دارند، هنگام گوش دادن به یک استدلال حواس خود را روی جنبه هایی از ایده ها متمرکز می کنند. در حالی که افرادی که از این صفت کمتر برخوردار هستند، توجه بیشتری به مواردی از جمله محبوبیت شخص ارائه دهنده بحث دارند.
نگرش های سیاسی
همچنین مطالعات نشان داده است که تغییرپذیر بودن با نگرش های اجتماعی و سیاسی مرتبط است. این گروه معمولا نسبت به افراد با پیشینه های مختلف اجتماعی، فرهنگی و مذهبی منعطف تر و پذیراتر رفتار می کنند. مطالعات همچنین نشان داده است که تغییرپذیر بودن با فلسفه جناح راست و دیدگاه های سیاسی محافظه کارانه رابطه منفی دارد.
با این حال، گرچه تغییرپذیر بودن با برخی نگرش های اجتماعی و سیاسی مرتبط است، اما باید به خاطر داشت که توسعه چنین اعتقاداتی بسیار پیچیده تر از یک ویژگی منحصر به فرد شخصیتی است. در حالی که مدت هاست این دیدگاه سنتی وجود دارد که ویژگی های شخصیتی در شکل گیری نگرش های سیاسی بعدی نقش دارند، برخی تحقیقات نشان می دهد که همبستگی بین این دو ممکن است در نتیجه عوامل زمینه ای ژنتیکی باشد.
چنین تحقیقی حاکی از آن است که صفات دیگر از جمله وظیفه شناسی، نیاز به نظم، عدم تحمل ابهام و ترس از تهدیدها نیز نقش مهمی در شکل گیری دیدگاه های کلی سیاسی دارند.
روابط
تغییرپذیر بودن می تواند در روابط نیز نقش داشته باشد. در حالی که به نظر می رسد تغییرپذیر بودن در مقایسه با برخی دیگر از عوامل شخصیتی نقش محوری کمتری دارد، اما ثابت شده است که این صفت نقش مهمی در رابطه با جنسیت دارد. افرادی که از تغییرپذیری بالایی برخوردار هستند، تمایل دارند که در مورد روابط جنسی اطلاعات بیشتری کسب کنند، نگرش بازتری نسبت به رابطه جنسی دارند و تجربیات جنسی بیشتری دارند.
تغییرپذیر بودن چقدر رایج است
اطلاعات کمی در مورد اینکه میزان تغییرپذیری افراد مختلف چقدر است، در دسترس می باشد. با این حال، روانشناسی به نام رابرت مک کرای، یکی از محققان اصلی که تحقیقات وی در زمینه درک پنج عامل شخصیت بسیار کمک کننده بوده است، نشان می دهد که تغییرپذیر بودن از یک منحنی توزیع طبیعی پیروی می کند، که در آن اکثریت افراد در محدوده وسط قرار دارند، و تعداد کمی از آن ها در محدوده خیلی زیاد و خیلی کم قرار می گیرند.
همچنین مک کری و همکارانش دریافتند که این پنج عامل با توجه به سن متفاوت هستند. اگرچه هر فردی متفاوت است، اما تحقیقات او نشان می دهد که تغییرپذیر بودن در حدود 19 سالگی به اوج خود می رسد. چنین یافته هایی حاکی از آن است که اگرچه افراد جوان تر تمایل بیشتری به پذیرش تغییر دارند، این انعطاف پذیری نسبت به ایده ها و تجارب جدید ممکن است با افزایش سن افراد به تدریج کاهش یابد.
مطالعه ای با در نظر گرفتن تفاوت های فرهنگی در ویژگی های شخصیتی نشان داد که کشوری که یک فرد در آن زندگی می کند، از نظر آماری تأثیر قابل توجهی بر تغییرپذیر بودن او دارد. نتایج حاصل از سنجش فردی برای پنج ویژگی بزرگ نشان داد که مردم شیلی و بلژیک بالاترین امتیاز را در تغییرپذیر بودن داشتند، در حالی که پاسخ دهندگان از ژاپن و هنگ کنگ پایین ترین رتبه را داشند. تجزیه و تحلیل منطقه ای نشان داد که امتیاز تغییرپذیر بودن در آسیای شرقی از سایر مناطق جهان کمتر است، در حالی که آمریکای جنوبی امتیاز بالاتری نسبت به سایر مناطق جهان دارد.
سخن آخر
تغییرپذیر بودن می تواند در زمینه های مختلف زندگی از جمله فعالیت های خلاقانه، ایدئولوژی سیاسی، نگرش فرد نسبت به رابطه جنسی و بسیاری از موارد دیگر نقش داشته باشد. به یاد داشته باشید که ویژگی های شخصیتی مانند تغییرپذیری فقط یکی از عوامل بسیاری است که زندگی شما را شکل می دهد. شخصیت با تعدادی از پیامدهای زندگی از جمله خوشبختی، کیفیت رابطه و رضایت شغلی همراه بوده است، اما سایر عوامل از جمله شرایط موقعیتی و اجتماعی نیز نقش مهمی در این پیامدها دارند.
بیشتر بخوانید: عوامل ایجاد اختلال اضطراب اجتماعی
