اختلال اضطراب یکی از بیماریهای روانی شایع است که عموماً باعث ایجاد احساس ترس یا پریشانی در موقعیت های خاص می شود. کودکان – حتی کودکان بسیار خردسال – نیز از ابتلا به اختلال اضطراب مصون نیستند. اگر علائم اختلال اضطراب در کودکان به صورت ناشناخته و درمان نشده باقی بمانند، ممکن است در جوانی با مشکلات مربوط به تحصیل، مشکلات اجتماعی و بین فردی و مشکلاتی در تجربه های جدید زندگی مواجه شوند.
اختلالات اضطرابی رایج در کودکی
در این قسمت به تعدادی از اختلالات اضطرابی که اغلب در کودکان دیده می شود، اشاره شده است:
1
اختلال پانیک
بروز مکرر حملات پانیک از خصوصیات بارز این نوع اختلال است. حملات پانیک به صورت ناگهانی اتفاق می افتند، و ترس و وحشت شدید، بدون وجود هر گونه خطر واقعی، از نشانه های اختلال پانیک می باشد.
کودک مبتلا به اختلال پانیک از بودن در موقعیت های خاص احساس آشفتگی و ناراحتی می کند. همچنین، ممکن است کودک مبتلا به پانیک قبل یا در طول برخی فعالیت های ترس آور از دردهای فیزیکی مکرر مانند سردرد یا ناراحتی معده شکایت کند.
از سوی دیگر، این دسته از کودکان معمولا از حضور در موقعیت هایی که ممکن است دچار حملات پانیک شوند، خودداری می کنند، که همین موضوع خود منجر به ایجاد نوع دیگری از اختلال به نام آگورافوبیا یا ترس از مکان های شلوغ می شود.
2
اختلال وسواس اجباری یا OCD
وسواس شامل افکار یا تصاویر مکرر، مزاحم و ناخواسته و اجبار شامل رفتارهای تکراری و آگاهانه است که کنترل آن ها برای کودک دشوار است. نمونه هایی از این رفتارها شامل شمارش اعداد، شستن بیش از حد دست ها، تکرار کلمات یا تمرکز عجیب در تنظیم اشیاء یا وسایل شخصی می باشد.
3
اختلال اضطراب جدایی
اختلال اضطراب جدایی بخش نرمالی از دوران رشد کودکان نوزاد به نظر می رسد. این اختلال معمولا از حدود 8 ماهگی نوزاد شروع می شود، و پس از 15 ماهگی به مرور زمان کمتر می شود. در طول این دوره کودک جدایی بین خود و والدین یا پرستار خود را درک می کند. در واقع، نوزاد جدایی از والدین را متوجه می شود، اما درک نمی کند که والدین او دوباره باز خواهند گشت. بنابراین، دچار ترس و اضطراب می شود.
از سوی دیگر، اختلال اضطراب اجتماعی در کودکان بزرگتر، یک مرحله رشد عادی نیست. این اختلال به دلیل جدایی و دوری وی از خانه، والدین و دیگر افراد خانواده، و همچنین ترس از رفتن به مدرسه یا ترس از تنها ماندن در خانه ایجاد شده، و باعث آشفتگی و اضطراب در کودک می شود. در چنین شرایطی ممکن است کودک با دردهای فیزیکی مانند سردرد یا ناراحتی معده روبرو شود.
4
اختلال اضطراب اجتماعی
خصوصیات بارز اختلال اضطراب اجتماعی شامل ترس بیش از حد و غیر منطقی از موقعیت های اجتماعی است. اگر کودک به اجبار در موقعیت های دلهره آور قرار گیرد، ممکن است باعث ناراحتی وی شده و در نتیجه، لج بازی و بدخلقی کند.
کودکان مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی معمولا در حضور افراد غریبه و گروهی از افراد به شدت احساس خجالت کنند، و اضطراب خود را با گریه یا چسبیدن به والدین خود بروز می دهند. ممکن است کودکان مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی تمایلی به مدرسه رفتن نداشته باشند، یا از تعامل و برخورد با همسن و سالان خود اجتناب کنند.
بیشتر بخوانید: علائم و نشانه های استرس بیش از حد
5
فوبیا
فوبیا ترس شدید غیرمنطقی از یک شیء خاص (به عنوان مثال، عنکبوت) یا موقعیت ها و شرایط (مانند ترس از ارتفاع) است. اگر کودک با شیء یا موقعیت ترس آور مواجه شود، ممکن است بسیار ناراحت و مضطرب شده و حتی دچار حملات پانیک شود. فوبیا می تواند باعث ناتوانی کودک شود، و در فعالیتهای معمول وی ایجاد اختلال کند.
6
اختلال اضطراب فراگیر
کودکان مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر در مورد امور روزمره معمول، بیش از حد اضطراب دارند. این کودکان معمولاً در طیف گسترده ای از موقعیت ها، فاجعه یا بدترین سناریوها را پیش بینی می کنند.
نگرانی مزمنی که کودکان مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر تجربه می کنند با توجه به شرایط واقعی بی دلیل و غیرمنطقی است. كودكان مبتلا به اختلال اضطراب فراگير اغلب دچار دردهای فیزیکی می شوند، كه مي تواند شامل سردرد، ناراحتي معده، درد عضلات و خستگي باشد.
علائم و نشانه های اختلال اضطراب در کودکان
کودک مبتلا به اختلالات اضطرابی ممکن است دردهای جسمی، و یا رفتارهای عجیب یا غیر منطقی داشته باشد. در این قسمت لیستی از علائم و نشانه هایی که اغلب در کودکان دارای اختلال اضطراب مشاهده می شود، ارائه شده است. معمولاً تمییز این علائم و نشانه ها از برخی شرایط پزشکی یا روانشناختی خاص، یا حتی مرحله رشد طبیعی کودک دشوار است. توجه کنید که این لیست به منظور تشخیص نیست، و فقط یک پزشک یا یک متخصص واجد شرایط می تواند کودک مبتلا به اختلال اضطراب را تشخیص دهد.
- عدم تمایل و امتناع از رفتن به مدرسه
- افت عملکرد تحصیلی
- کم رویی شدید یا حالت های عصبی که متناسب با موقعیت های واقعی نیست
- داشتن مشکل، احساس ترس یا خودداری از تعامل با هم سن و سالان خود
- رفتارهای عجیب و غریب، مانند شستن بیش از حد دست ها، شمارش یا چیدمان اشیاء
- ترس از دوری از خانه، والدین یا سایر اعضای خانواده
- گریه های مکرر
- شکایات از دردهای جسمی مداوم شامل سردرد، ناراحتی معده، درد عضلات یا خستگی
- مشکل در خواب و کابوس های شبانه
- اجتناب از تنها خوابیدن یا ترس از تاریکی
- شب ادراری
- داشتن مشکل در تمرکز کردن
- بدخلقی و لج بازی های مداوم و مکرر
لازم به ذکر است که این لیست جامع و کامل نیست. ممکن است کودکی دچار اختلال اضطراب باشد، حتی اگر علائم و نشانه های اشاره شده در قسمت بالا را نداشته باشد. اگر احساس می کنید کودک شما دچار اختلال اضطراب شده است، به دنبال کمک های حرفه ای باشید.
