تاثیر استرس بر مغز

مدیریت استرس می تواند مشکلات سلامتی مربوط به استرس را که شامل مشکلات شناختی و ریسک بالایی از آلزایمر و زوال عقلی است، کاهش دهد. بناباراین محققان بسیاری به بررسی تاثیر استرس بر مغز افراد پرداخته اند.

زمانی که تحت استرس زیادی قرار دارید، احساس آشفتگی و فراموشی امر غیر معمولی نیست. اما، در یک بازه بلند مدت، استرس می تواند مغز شما را از طریق تاثیر بر حافظه شما تحت تاثیر قرار دهد.

مطابق گفته دکتر کری رسلر، مدیر ارشد علمی بیمارستان مک لین و استاد روانپزشکی دانشکده پزشکی هاروارد، مطالعات بر روی هر دو نوع حیوانات و انسان ها تاثیر استرس بر چگونگی عملکرد مغز را به وضوح نشان داده است.

دانشمندان شاهد تغییراتی در نحوه پردازش مغز افراد در زمان تحمل استرس در زندگی واقعی و همچنین فشارهای ناشی از استرس طراحی شده در تحقیقات بوده اند. در حالت دوم، محققان خواستار انجام برخی تکالیف و چالش های سخت از شرکت کنندگان خود هستند تا بتوانند تاثیر استرس بر مغز افراد را مورد بررسی و تحلیل قرار دهند.

رسلر اظهار داشت که در هر دو حالت، استرس در شناخت، توجه و حافظه افراد تاثیر داشته است.

جیل گلدشتاین، استاد روانپزشکی و پزشکی دانشکده پزشکی هاروارد، می گوید: استرس نه تنها بر حافظه و بسیاری از کارکردهای دیگر مغز مانند خلق و خو و اضطراب تأثیر می گذارد، بلکه باعث التهاب و تورم نیز می شود، که بر سلامت قلب تأثیر منفی می گذارد. بنابراین، استرس با بیماریهای مزمن متعدد مغزی و قلبی همراه بوده است. بعلاوه، این امر می تواند زنان و مردان را به گونه ای متفاوت تحت تأثیر قرار دهد.

استرس و مغز

برای درک اینکه چرا استرس بر تفکر و حافظه تأثیر می گذارد، لازم است کمی در مورد نحوه عملکرد مغز بدانیم. دکتر رسلر می گوید، مغز شما فقط یک واحد نیست بلکه گروهی از قسمت های مختلف است که کارهای گوناگونی انجام می دهند.
محققان بر این باورند كه وقتی قسمتی از مغز شما درگیر فعالیت است، سایر قسمتهای مغز ممكن است انرژی لازم برای انجام وظایف مهم خود را نداشته باشند. به عنوان مثال، اگر شما در شرایط خطرناک یا شرایط چالش برانگیز احساسی در زندگی خود قرار دارید، ممکن است آمیگدال (بخشی از مغز که بر غرایز بقا حاکم است) وارد عمل شده، و بخش هایی از مغز شما را که به ذخیره سازی خاطرات و انجام کارهای مرتبه بالاتر با انرژی و توانایی کمتری می پردازد، ترک کند.
دکتر رسلر می گوید: ایده اصلی این است که مغز منابع خود را کاهش می دهد، زیرا در حالت ماندگاری است نه در حالت حافظه.

به همین دلیل، زمانی که تحت استرس هستید، ممکن است دچار فراموشی شده، یا حتی به هنگام بروز وقایع خطرناک، دچار افت حافظه شده و به این ترتیب، تاثیر استرس بر مغز شما نمایان شود.

گلدشتاین معتقد است، تأثیر استرس بر مغز و بدن بسته به اینکه در کدام مرحله از زندگی فرد اتفاق می افتد، متفاوت است. برخی از هورمون ها، به نام هورمون های غدد جنسی – که در طول رشد جنین، بلوغ و بارداری به مقدار زیادی ترشح و در دوران یائسگی تخلیه می شوند- ممکن است در تأثیر استرس بر فرد نقش داشته باشند. وی می گوید: “به عنوان مثال، کاهش هورمون غدد جنسی استرادیول در دوران یائسگی، ممکن است نحوه واکنش مغز ما به استرس را تغییر دهد.

استرس
Freepik/stress

تغییرات بلندمدت مغز

دکتر رسلر بر این باور است که شواهدی وجود دارد که نشان می دهد استرس مزمن (مداوم) ممکن است عملکرد مغز را ضعیف کند.
دانشمندان به این نتیجه رسیده اند، حیواناتی كه استرس طولانی مدت را تجربه می كنند، در قسمت هایی از مغز خود كه وظایف مرتبه بالاتری دارند-مانند قشر پیش پیشانی مغز- فعالیت کمتر و در قسمت های ابتدایی مغز كه روی بقا متمرکز هستند، مانند آمیگدال، فعالیت بیشتری دارند.
این عملکرد مشابه این است که اگر فقط بر روی قسمتی از بدن خود تمرینات ورزشی داشته باشید و قسمت های دیگر بدون فعالیت باشند، بخشی که فعالیت بیشتری داشته است، قوی تر می شود و بخشی که توجه کمتری به آن می شود ضعیف تر خواهد شد.
این همان اتفاقی است که زمانی که مغز تحت فشارهای مداوم قرار می گیرد، اتفاق می افتد: در واقع بخشی از مغز را که برای مقابله با تهدیدات طراحی شده است ، می سازد و بخشی از مغز که با قدرت فکری پیچیده تری کار می کند، ضعیف می شود.

دکتر رسلر معتقد است، این تغییرات مغزی در بعضی موارد برگشت پذیر است، اما بسته به نوع و مدت زمان استرس ممکن است قابلیت برگشت در برخی دیگر دشوارتر باشد.
در حالی که به نظر می رسد تجربیات استرس زا در دوران کودکی بیشتر بر مغز در حال رشد تأثیر می گذارد، برخی تحقیقات نشان داده اند که افرادی که در مواجهه با آسیب های دوران کودکی گذشته مقاومت نشان داده اند، مکانیزم های مغزی جدیدی را برای جبران خسارت ایجاد کرده اند. تصور می شود این مسیرهای جدید به غلبه بر تغییرات مغزی ناشی از استرسی که در اوایل زندگی شکل گرفته است، کمک می کند.

ابن مقاله نیز جذاب است: یک تمرین برای مغز شما

آیا تاثیر استرس بر مغز در تمام شرایط برابر است

در حالی که تأثیر استرس بر مغز به خوبی مستند است، اما دقیقاً مشخص نیست که چه نوع استرس باعث آسیب دیدگی و افزایش خطر مشکلات حافظه در آینده خواهد شد. آیا مشکلات مغزی هنگامی که تحت فشارهای اندکی قرار داشته باشید، رخ می دهد، یا فقط وقتی استرس طولانی مدت را تجربه کنید، احتمال آسیب و مشکل در مغز وجود خواهد داشت؟

دکتر رسلر چنین پاسخ می دهد: “این یک سوال دشوار است، زیرا استرس یک اصطلاح گسترده است که برای توصیف بسیاری از موارد مختلف استفاده می شود.”
استرس شما قبل از یک آزمون ممکن است با استرس درگیری در یک تصادف رانندگی یا بیماری طولانی مدت بسیار متفاوت باشد. دکتر رسلر می گوید: “مطمئناً استرس بیشتر بدتر است، و استرس طولانی مدت به طور کلی خطرناک تر از استرس کوتاه مدت است.”

اما عوامل دیگری وجود دارند که استرس را مضرتر می کنند. به خصوص زمانی که:

  • استرس غیرقابل پیش بینی است
    تحقیقات بر روی حیوانات نشان می دهد، حیواناتی که می توانند عامل استرس زا را پیش بینی کنند -به عنوان مثال، پس از روشن شدن چراغی به آن ها ضربه ای وارد شده است- نسبت به حیواناتی که همان تعداد ضربه به طور تصادفی به آن ها وارد شده است، کمتر دچار استرس شده اند.
    دکتر رسلر می گوید، در انسان نیز همین مسئله صادق است. اگر فرد بتواند استرس را پیش بینی کند، نسبت به حالت تصادفی، تحت آسیب کم تری قرار دارد.
  • محدودیت زمانی برای استرس وجود ندارد
    اگر نسبت به ارائه خود در محل کار یا آزمونی استرس داشته باشید، وقتی می دانید که این استرس شما در یک نقطه ای به پایان خواهد رسید، تا حدودی تسکین پیدا می کنید. اما اگر استرس نقطه پایانی نداشته باشد- برای مثال، شما به طور مداوم تحت فشار مالی هستید- مقابله با آن چالش برانگیزتر خواهد بود.
  • حمایت و پشتیبانی نداشته باشید
    اگر در طول تجربه استرس خود احساس حمایت کنید، تحمل این استرس به مراتب نسبت به شرایطی که بدون حامی و پشتیبانی هستید، راحت تر خواهد بود

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.