مغز انسان چیز شگفت انگیزی است، اما مطمئناً کامل نیست. گاهی اوقات جزئیات مهم مانند قرار ملاقات با دندانپزشک در موعد مقرر یا ملاقات با مشتری را فراموش می کند. یا ممکن است نتواند متوجه موارد ضروری در محیط شود، و شما را به سمت اشتباهاتی سوق دهد که به شما صدمه بزند، یا شما را در معرض خطر بیماری ها قرار دهد. اگر تا به حال فراموش کرده اید که ماشین خود را کجا پارک کرده اید، و همیشه در جستجوی اتومبیل خود سرگردان هستید، احتمالا با اشتباهاتی که مغز ممکن است مرتکب شود آشنا هستید.
ممکن است این نوع اشتباهات را به عنوان خطاهای ساده ببینید، یا علت آن ها را مواردی مانند استرس یا کمبود وقت بدانید. واقعیت این است که گاهی اوقات مشکل فرار مغز است. و این مسئله اجتناب ناپذیر است. با این حال، درک چگونگی وقوع آن می تواند به شما کمک کند تا با آن کنار بیایید. بنابراین می توانید از خود و خانواده خود به خوبی مراقبت کنید، ایمن بمانید و احساس کنید که بر زندگی خود مسلط هستید.
ذهن شما دوست دارد از میانبرها استفاده کند
یکی از بزرگترین اشتباهاتی که مغز ممکن است مرتکب شود این است که گاهی اوقات فقط تنبل است. هنگام تلاش برای حل یک مسئله یا تصمیم گیری، ذهن شما اغلب به قوانین سرانگشتی و مبتنی بر تجربه، یا راه حل هایی که قبلا به خوبی جواب داده اند، تکیه می کند. در بسیاری از موارد، این یک رویکرد مفید و موثر است. استفاده از میانبرها این امکان را به شما می دهد تا بدون اینکه مجبور شوید همه راه حل های سخت را بررسی کنید، سریع تصمیم بگیرید. اما گاهی اوقات این میانبرهای ذهنی، معروف به روش های اکتشافی، می توانند شما را از پا در آورند و باعث ایجاد اشتباهاتی شوند.
به عنوان مثال، ممکن است از پرواز کردن و نشستن در هواپیما وحشت زده باشید، فقط به این دلیل که بلافاصله می توانید در مورد اتفاقات ناخوشایندی مانند سقوط هواپیما فکر کنید. در حقیقت، سفر هوایی بسیار ایمن تر از مسافرت با اتومبیل است، اما چون مغز شما از یک میانبر ذهنی معروف به کاشف دسترس پذیری استفاده می کند، باعث ایجاد برخی اشتباهات مانند خطرناک بودن پرواز، بیش از حد واقعی می شود. دانستن این مسئله شما را ایمن تر نمی کند، اما مطمئناً از نظر روانی شما را در حین پرواز حفظ می کند.
افکار شما تحت تأثیر سوگیری های پنهانی قرار دارند
سوگیری ها تمایلاتی هستند که می توانند بر نحوه درک شما از افراد (مانند اثر هاله ای)، نحوه درک حوادث (سوگیری رویداد گرایی) و جنبه هایی از یک موقعیت که هنگام تصمیم گیری به آن ها توجه می کنید (سوگیری اسنادی) تأثیر بگذارند.
مورد دیگر سوگیری تأییدی است، که باعث می شود منجر بر مواردی که از قبل به آن ها اعتقاد دارید بیشتر تأکید داشته و به دنبال آن ها باشید، و در عین حال همه چیزهایی را که مخالف عقاید حال حاضر شما است، نادیده بگیرید.
یکی از اشتباهاتی که مغز ممکن است مرتکب شود چنین سوگیری های شناختی هستند که شما را از تفکر واضح و تصمیم گیری دقیق در مورد امور مالی، بهداشتی و حتی روش های تعامل شما در جهان بازدارد.
مقالات مربوط: سوگیری شناختی چیست
مغز شما دوست دارد بازی سرزنش را انجام دهد
وقتی اتفاق بدی می افتد، طبیعی است که به دنبال چیزی برای سرزنش کردن خود باشیم. هرچند، گاهی اوقات ما واقعیت را تحریف می کنیم تا از عزت نفس خود محافظت کنیم. به عبارت دیگر، ممکن است خراب کاری کرده باشیم، اما نمی خواهیم مسئولیت آن را به عهده بگیریم.
چرا ما درگیر این بازی سرزنش هستیم؟ محققان بر این باورند که بسیاری از سوگیری های اسنادی ما راهی برای محافظت از عزت نفس ما، و محافظت از ما در برابر ترس از شکست است. طبق این طرز فکر، اتفاقات بدی به دلیل وجود موارد خارج از کنترل برای شما می افتد. از طرف دیگر موفقیت های شما نتیجه خصایص، مهارت ها، تلاش ها و سایر ویژگی های درونی شما است.
مغز شما می تواند در برابر تغییر مقاوم باشد
هر لحظه اتفاقات زیادی در جهان در حال رخ دادن است، که پذیرفتن تمام جزئیات آن برای مغز دشوار است. در نتیجه، اگاهی اوقات احساس کردن تغییرات عمده ای که درست جلوی چشمان ما رخ می دهد، سخت است. به این مسئله تغییر کوری می گویند.
محققان معتقدند در صورت وقوع این نوع اتفاقات ممکن است چند مورد در جریان باشد. اگر در حال تمرکز بر روی یک چیز هستید، مجبورید تعداد زیادی از اطلاعات دیگر را که مغز شما در آن زمان قادر نیست به آن ها بپردازد، نادیده بگیرید.
حافظه شما آنقدر که فکر می کنید، دقیق نیست
حافظه مانند دوربین فیلمبرداری نیست که دقیقاً همه چیز را همانطور که اتفاق می افتد و با دقت ثبت کند. بلکه مغز بسیار شکننده تر، کم دقت تر و آسیب پذیرتر از آنچه شما فکر می کنید، است و ممکن است که اشتباهاتی مرتکب شود.
به عنوان مثال، تحقیقات نشان می دهد که ایجاد یک خاطره غیرواقعی از یک نفر که واقعاً اتفاق نیفتاده، بسیار آسان است. در یک مطالعه، دانشمندان مشاهده کردند که تماشای ویدئویی از افراد دیگر که در حال انجام کاری هستند، باعث می شود شرکت کنندگان باور کنند که آن ها خودشان این کار را انجام داده اند.
ما همچنین اطلاعات عظیمی شامل جزئیات پیش پاافتاده ای که هر روز با آن ها روبرو می شویم و اطلاعات مهمی را که نیاز داریم، فراموش می کنیم. یک متخصص حافظه به نام الیزابت لوفتوس معتقد است که چند دلیل عمده در پشت این ضعف حافظه وجود دارد. عدم بازیابی اطلاعات از حافظه، ذخیره نکردن اطلاعات در حافظه و فراموش کردن عمدی خاطرات دردناک، تنها چند مورد از این دلایل احتمالی فراموشی هستند.
سخن آخر
مغز توانایی های قابل توجهی شامل یادآوری مکالمه ای که با یک دوست داشتید، تا حل مسائل پیچیده ریاضی دارد. اما خیلی کامل نیست، در واقع ممکن است که مغز اشتباهاتی مرتکب شود.
راهی برای جلوگیری از همه این مشکلات بالقوه وجود ندارد، اما آگاهی از برخی سوگیری ها، کاستی های ادراکی و ترفندهای حافظه ای که مغز شما مستعد ابتلا به آن ها است، می تواند در تقویت حافظه و ذهن به شما کمک کند.
